Πέμπτη 25 Αυγούστου 2011

Ηλέκτρα : Τρεις εκδοχές του ίδιου Προσώπου

Το όνομά μου Ηλέκτρα και η γενιά μου βασιλική. Είμαι η κόρη του Αγαμέμνονα και η αδελφή του Ορέστη. Αυτός είναι ο προσδιορισμός της ταυτότητάς μου. Με τις δύο αυτές ιδιότητες με έχετε γνωρίσει, με τις δύο αυτές ιδιότητες σας παρουσιάζω τον εαυτό μου. Ανήκω και εγώ στα πρόσωπα του μύθου τα οποία διαπραγματεύεται η τραγωδία. Αποτελώ αντικείμενο συγγραφής και των τριών τραγικών. Ο καθένας τους μου χάρισε ξεχωριστή ιδιοσυγκρασία, φρόνημα και παρουσιαστικό. Η μορφή μου κάθε φορά ζωντανεύει σε διαφορετικό περιβάλλον, ενδύεται με προθέσεις και συμπεριφορές που προσιδιάζουν στην εκάστοτε περίπτωση. Τώρα εδώ μπροστά σας θα υποδυθώ εκ των υστέρων τους ρόλους της θεατρικής μου πορείας. Σταθμός πρώτος οι Χοηφόροι του Αισχύλου. Θα με δείτε κάπου ανάμεσα στον όμιλο των αιχμάλωτων γυναικών της Τροίας να κρατάω και εγώ στα χέρια μου τις προσφορές που προορίζονται για τον πατέρα. Πορεύομαι στο μνήμα χωρίς να είμαι σίγουρη για το τι είναι ηθικά πρέπον να προσευχηθώ. Απευθύνομαι στον χορό, με καθοδηγεί και ακολουθώ τις προτροπές του. Ζητάω την επιστροφή του Ορέστη και μέσω αυτού την δίκαιη τιμωρία του παράνομου ζεύγους. Εσείς έχετε αντιληφθεί την παρουσία του από την αρχή του έργου, για μένα χρειάστηκε μονάχα μία πλεξίδα από τα μαλλιά και κάποιες πατημασιές για να καταλάβω ότι βρίσκεται κοντά. ΄Ηταν ο μόνος που ποθούσα να αντικρίσω και ο πρώτος που μου ήρθε στο νού. Εμφανίζεται μαζί με τον έμπιστο φίλο του Πυλάδη, τον αναγνωρίζω και αρχίζουμε μαζί τις επικλήσεις στον  Αγαμέμνονα .Ο Χορός, ο Ορέστης και εγώ, τρείς φωνές σε μία. Το σχέδιο τίθεται σε εφαρμογή και από τον τάφο μεταφερόμαστε στο ανάκτορο. Υπακούμε στον Φοίβο βάζοντας και εμείς με την σειρά μας ένα λιθαράκι στην αλυσίδα της ανταποδοτικής δικαιοσύνης. Εν τέλει κατόρθωσα να διατηρήσω τα χέρια μου καθαρά αφού η συμμετοχή μου στα γεγονότα ήταν αμυδρή.  
Πριν προλάβουν να εμφανιστούν οι Ερινύες με σκοπό να καταδιώξουν τον υπεύθυνο του φόνου ,  Εξέρχομαι,
Αφού στην τραγωδία του Σοφοκλή που φέρει το όνομά μου εμφανίζομαι μπροστά στις θύρες του οίκου. Αυτός είναι ο τόπος δράσης μου. Κάθομαι και πενθώ ανοιχτά ,δεν κρύβομαι πλέον.  Βγαίνω έξω και θρηνώ για τις επικρατούσες συνθήκες, για την μορφή της εξουσίας και για τις άνομες πράξεις των σφετεριστών του θρόνου. Ο θρήνος μου εξελίσσεται σε διαμαρτυρία και η αντίδρασή μου σε αναζήτηση αξιών που υπερέχουν του ατομικού ζητήματος. Έχω συναίσθηση του ότι παραφέρομαι, μου το υπενθυμίζουν οι παραινέσεις των ελεύθερων Μυκηναίων γυναικών και ο αντίποδας του χαρακτήρα μου, η Χρυσόθεμις. Η γνώση δεν είναι δυνατόν να με συγκρατήσει στην ανοιχτή αντιπαράθεση με την μητέρα μου. Εκφράζομαι με λόγια τα οποία υπερβαίνουν τα όρια, όμως με αυτόν τον τρόπο αναδεικνύω την ανεπάρκεια των επιχειρημάτων της. Δεν είμαι από την αρχή μέτοχος του σχεδίου και έτσι έχετε την δυνατότητα να βιώσετε το προσωπικό συναίσθημα του πόνου. Αναλαμβάνω τον ρόλο της τροφού που συναντήσαμε στις Χοηφόρους και η υδρία γίνεται για μένα το άψυχο σώμα του αγαπημένου αδελφού. Δεν έχω πλέον να περιμένω ή να ελπίζω σε κάτι. Αυτή εδώ την στιγμή, ολομόναχη αποφασίζω να δράσω αδιαφορώντας για το αποτελέσμα, θα σκοτώσω εγώ η ίδια τον Αίγισθο! Προτιμώ να χαθώ υπερασπιζόμενη όσα πρεσβεύω παρά να διάγω βίο επονείδιστο υπηρετώντας τους αίτιους των συμφορών μου. Τη λύπη όμως διαδέχεται η χαρά όταν συνειδητοποιώ το μη αληθινό της αγγελίας του θανάτου. Δεν υλοποιώ την επιθυμία μου αλλά είναι αργά να γυρίσω πίσω, να λησμονήσω τα όσα υπέφερα. Στέκομαι στην πόρτα σαν άγγελος που σχολίαζει τα διαδραματιζόμενα. Η φωνή μου κινεί τον Ορέστη, δεν συμμερίζομαι τις παρακλήσεις της μητέρας, η φύση μου έχει πλέον αλλοιωθεί. Σα να είμαι εγώ ο θύτης παίρνω πίσω την ηθική τιμή που μου είχε στερήσει. Ο χορός εγκαταλείπει την ορχήστρα, οι δύο εραστές κείτονται νεκροί στο ίδιο τραπέζι στο οποίο φόνευσαν τον νόμιμο βασιλιά της πόλης. Ο γιός του Αγαμέμνονα είναι ακόμη μέσα. Εγώ εξακολουθώ να είμαι στο τόπο δράσης μου. Θα με συναντάτε πάντα εκεί και εγώ θα σας υποδέχομαι για να σας εισάγω στον δικό μου δραματικό κόσμο. 
Είναι όμως καιρός να μεταφερθούμε έστω και νοητά σε ένα αγρόκτημα κάπου στην Αργολίδα. Εισερχόμαστε στην τραγωδία του Ευριπίδη '' Ηλέκτρα '', στην οποία είμαι παντρεμένη παρά την θέλησή μου με έναν φτωχό γεωργό. Στο δράμα αυτό επιθυμώ την αρμόζουσα κοινωνική θέση την οποία συνειδητά είχα απαρνηθεί προηγουμένως. Τόσο οι αγρότισσες γυναίκες της περιοχής όσο και ο σύζυγός μου τονίζουν την απρεπή ποιότητα του βίου μου. Μου είναι αδιανόητο να αποδεχτώ την πτώση της ύπαρξής μου. Δεν μπορώ να συμμετάσχω στην επικείμενη εορτή, αισθάνομαι ότι δεν ανήκω στον κύκλο του χορού. Είμαι ελεύθερη αλλά έχω χάσει τα δικαιώματα της καταγωγής μου.  Συνδιαλέγομαι με τον Ορέστη χωρίς να έχω εξακριβώσει το ποιός είναι. Χάρη στην παρατηρητικότητα του γηραιού θεράποντα γνωστοποιείται η ταυτότητά του. Προχωρούμε από κοινού στην εκτέλεση του σχεδίου στο οποίο η συνεισφορά μου είναι μεγάλη, εξαπατώ και παρασύρω την Κλυταιμήστρα στο οίκημα. Τώρα στην αρχή του τέλους, τοποθετημένοι πάνω από τα δύο αυτά πτώματα θυμόμαστε την παραμικρή λεπτομέρεια. Οι τύψεις μας βαραίνουν, λυγίζουμε συλλογιζόμενοι την άνομη πράξη μας. Σαν άλλος Πυλάδης εγώ εμψύχωσα τον αδελφό μου, δεν με άγγιξαν τα παρακάλια της μητέρας ούτε ο διαλλακτικός της τόνος. Σκεφτόμενη τα όσα συνέβησαν αντιλαμβάνομαι την ακραία πτυχή των αισθημάτων μου . Δεν δίστασα να βγάλω όλο το μίσος μου πάνω στο νεκρό σώμα του γιού του Θυέστη και να κρατήσω και εγώ το ξίφος. Το μυαλό μου στοιχειώνει η ίδια ανελέητη ερώτηση : Κάναμε αυτό που πράγματι ήταν ορθό ; Αν με ρωτούσατε πριν τον φόνο θα σας έγνεφα θετικά. Ήμασταν παραγκωνισμένοι από την πατρική περιουσία, το δίκαιο ήταν με το μέρος μας, έπρεπε να τιμωρήσουμε τους ενόχους και να επανακτήσουμε όλα όσα παράνομα καρπώθηκε ο Αίγισθος και τα οποία συνοψίζονται στην λέξη τιμή. Ασήκωτο όμως φορτίο στα αλήθεια το βάρος της ενοχής.  Από το ψυχικό αυτό αδιέξοδο θα μας απαλλάξουν οι Διόσκουροι. Για μία ακόμη φορά ο Ευριπίδης θα γλιτώσει τους ήρωες του με την άφιξη των από μηχανής θεών. Δεν θα μάθετε ποτέ ποιά θα ήταν η δική μου αντίδραση στα τεκταινόμενα. Η τραγωδία τελειώνει όπως αρχίζει το πάθος των ηρώων, με την παρουσία μίας θεότητας.
Παρακολουθήσατε μαζί με εμένα τρείς εκδοχές του ίδιου προσώπου. Προσπαθήσατε να μάθετε τα κίνητρα, τον τρόπο σκέψης του και τους λόγους που το οδήγησαν στη λήψη αυτής της απόφασης.
Στη πρώτη σας επαφή με χαρακτηρίσατε ως μια γυναίκα διστακτική η οποία φοβάται να αναλάβει την ευθύνη, αργότερα διαπιστώσατε ότι είμαι ένα άτομο δυναμικό, αφοσιωμένο στο καθήκον το οποίο γνωρίζει τι θέλει και είναι σίγουρο για τις ενέργειές του. Εν κατακλείδι μετασχηματίστηκα σε μια προσωπικότητα που ενώ αποζητά την εκδίκηση κάμπτεται από τις συνέπειες της βούλησής της.
Στο σημείο αυτό της αφήγησης, στην άκρη της ιστορίας εγκαταλείπω το θεατρικό μου προσωπείο, γίνομαι ένας ανώνυμος άνθρωπος που αναπαριστά την κάθε δυνατή στάση Ζωής . . . .







Σάββατο 13 Αυγούστου 2011

Συνομιλώντας με τον Ηρόδοτο τον 21ον Αιώνα

'' Σε σκοτεινές εποχές θα τραγουδάμε ακόμα ;
  Ναι, θα τραγουδάμε για τις σκοτεινές εποχές ! ''

 Κάθε βήμα αντιστοιχεί σε μία σκέψη, κάθε σκέψη σε ένα γεγονός, κάθε γεγονός σε έναν άνθρωπο. Τα βήματά μου με έφεραν μπροστά σε εκείνον. Κάθεται μόνος σε ένα παγκάκι, στα χέρια του κρατάει το Ημερόλογιο Καταστρώματος Β΄ του Σεφέρη. Μπορεί να έχουν μεσολαβήσει αιώνες αλλά η απόσταση που μας χωρίζει είναι μηδαμινή !  Αντιλαμβάνεται την παρουσία μου, αφήνει το βιβλίο και λέει : '' Λίγες οι νύχτες με φεγγάρι που μ'άρεσαν ''. Χαμογελάω και τον πλησιάζω περισσότερο:

-  Ελπίζω να μην  άργησα. 
- Αναρωτιέσαι αν άργησες ! Για μένα ο χρόνος δεν ισχύει, δεν υπάρχει αργά ή νωρίς. Οι δείχτες του ρολογιού έχουν σταματήσει. Σημασία έχει αν για σένα άργησες. 
- Νομίζω ότι ο καιρός είναι ο κατάλληλος. 
- Ακούω λοιπόν. 
- Τί είναι Ιστορία ; 
- Ενδιαφέρουσα ερώτηση ! Τί είναι Ιστορία ! Θα σου απαντήσω έχοντας ως βάση τα δικά μου κριτήρια, τα πολιτικά και κοινωνικά συμφραζόμενα της εποχής στην οποία εγώ έζησα. Σας παρατηρώ από μικρά παιδιά να προσπαθείτε να αποστηθίσετε χρονολογίες, ιστορικά γεγονότα και ονόματα σπουδαίων προσωπικοτήτων. Κοπιάζετε να τα μάθετε για να τα ξεχάσετε με τόση ευκολία. Για μένα αυτό δεν είναι Ιστορίη. Ξεγελάτε τους εαυτούς σας με ένα πρόχειρο αποτέλεσμα. Αυτό δεν είναι έρευνα ,δεν είναι γνώση. Γνώση είναι να είσαι ο ίδιος παρών στα διαδραματιζόμενα και αν αυτό δεν είναι εφικτό, γνώση είναι να εξακριβώνεις και να ελέγχεις τις πηγές που έχεις στην διάθεσή σου. Μόνο με αυτόν τον τρόπο είναι δυνατόν να βρείς τις αιτίες και να γίνεις μέτοχος στην αλήθεια που δεν μπορεί να λησμονηθεί. 
- Και οι αιτίες σε ποιόν καταλογίζονται ; 
- Στους ανθρώπους βέβαια. Πίσω από κάθε συμβάν κρύβεται η ενέργεια ενός προσώπου. Η Ιστορία γράφεται από τις πράξεις και τα κίνητρα των ατόμων,  γράφεται και διαβάζεται εκ των υστέρων .
- Εκ των υστέρων ; 
- Ναι. Έργο μας είναι να παρατηρούμε την ζωή όσο και αν σου φαίνεται παράδοξο. Παρατηρούμε και καταλήγουμε σε ευλογοφανή συμπεράσματα. Προσέχουμε τις κινήσεις των ανθρώπων και ειδικότερα τις κινήσεις εκείνων που έχουν εξουσία. Αν το δοκιμάσεις και εσύ θα δείς και θα κατανοήσεις την πορεία όλων των πόλεων, την άνοδο και την πτώση τους. Θα συνειδητοποιήσεις πως μία δράση ή ακόμη και σκέψη ενός ηγέτη έχει την ικανότητα να επηρεάσει τους πολίτες στο σύνολο τους. 
- Έχουν θέση οι νουβέλες και τα ανέκδοτα σ΄ αυτήν την παρατήρηση ; 
- '' Κι α σου μιλώ με παραμύθια και παραβολές είναι γιατί τ΄ακούς γλυκότερα,κι η φρίκη δεν κουβεντιάζεται γιατί είναι ζωντανή, γιατί είναι αμίλητη και προχωράει, στάζει τη μέρα, στάζει στον ύπνο μνησιπήμων πόνος. '' γράφει ο ποιητής. Πέρα από αυτό, οι νουβέλες και τα ανέκδοτα είναι ένα αφηγηματικό μέσο για να συνδέσω το παρόν με το παρελθόν. Μέσα από αυτά  διαφαίνονται ποιοί είναι οι δράστες, ποιά τα θύματα και ποιοί τελικά οι αποδέκτες της Ουράνιας οργής. Το μέλλον έχει ήδη προδιαγραφεί από τις παρελθούσες καταστάσεις .
- Και οι παρεκβάσεις έχουν θέση ; 
- Προέρχομαι από γενιά λαογράφων και γεωγράφων. Τώρα ανακαλύπτουμε τον τότε γνωστό μας κόσμο. Επιχειρούμε να διαχωρίσουμε τις μυθολογικές εκδοχές και να βρούμε το πραγματικό σημείο της εκάστοτε διήγησης. Οδηγός μας σε αυτό το εγχείρημα είναι εν μέρει ο Όμηρος . Για να το επιτύχουμε όμως, οφείλουμε να επισκεπτόμαστε πολλές περιοχές, να συγκρίνουμε τις αλλότριες προς εμάς γλώσσες, θρησκευτικές συνήθειες και συμπεριφορές. Στο έργο μου όπως είδες καταγράφονται τα ήθη και οι νοοτροπίες τόσων λαών προκειμένου να καταλάβουμε τον τρόπο με τον οποίο δρούν και αποφασίζουν. Μέσα από τη σύγκριση φωτίζεται η διαφορετικότητα και μέσα από την διαφορετικότητα γινόμαστε συνειδότες των δικών μας πεποιθήσεων . 
- Και ποιός ο Ρόλος των θεών ; 
- Οι θεοί αντιπροσωπεύουν τον μηχανισμό με τον οποίο οι άνθρωποι αντιλαμβάνονται τον κόσμο και τον προορισμό τους σε αυτόν. Στο πρώτο μου βιβλίο σύμφωνα με τον χωρισμό των Αλεξανδρινών μελετητών, αναφέρω ότι το θείον είναι φθονερόν και ταραχώδες. Με αυτήν την φράση δεν υποστηρίζω ότι η θεότητα είναι ζηλότυπη και φθονεί τον θνητό. Κάθε άλλο. Εμείς οι ίδιοι της έχουμε αποδώσει αυτον τον χαρακτηρισμό και την ιδιότητα. Στην προσπάθεια μας να ερμηνεύσουμε τις ανατροπές της τύχης ανακαλύπτουμε πίσω από κάθε απροσδόκητο, το χέρι κάποιου θεού, την παρέμβαση μίας ανώτερης θε'ι'κής δύναμης, η οποία υπερέχει της θνητής μας όρασης. Αισθανόμαστε ασφαλείς και ενοχικοί ταυτόχρονα με την προοπτική ότι ανήκουμε σε ένα ευρύτερο νομοτελειακό σχέδιο. Ζώντας σε αυτό δεχόμαστε την τιμωρία ακόμη και μέσα από τους απογόνους  και περιμένουμε να ονομαστούμε ευτυχείς μονάχα όταν δούμε το τέλος του βίου .
-  Αναλύεις την Ιστορία με ορολογία τραγωδίας ;
- Αν εννοείς ότι εκφράζω τις αντιλήψεις των περισσότερων ανθρώπων, τους φόβους τους και το απρόσμενο της μοίρας, τότε ναι, ομοιάζω και εγώ με τους τραγικούς. Ζούμε περίπου στην ίδια εποχή , ερχόμαστε αντιμέτωποι με όμοιους προβληματισμούς , το μόνο που αλλάζει είναι το πρίσμα της οπτικής και ο σκοπός της συγγραφής.   Όμως αρκετά για απόψε !  Πρέπει να επιστρέψω !
- Φεύγεις ; 
'' Λίγες οι νύχτες με φεγγάρι που μ΄ αρέσουν  '' είπε και έφυγε. Έμεινα πίσω να σκέφτομαι τα όσα λέχθηκαν  .

'' Τίποτα δεν τελείωσε ... Τίποτα δεν τελειώνει ...... Ξαναγυρίζω σε μία ιστορία που άφησα να γλιστράει στο παρελθόν ... να χάνει σε διαύγεια από τη σκόνη του χρόνου...... κι έπειτα αλλά απρόσμενα...... κάποια στιγμή επιστρέφει ..... σαν Όνειρο ....
Στη Σκόνη του Χρόνου που πέφτει πάνω σ' όλα ....  Μικρά και Μεγάλα ! ''    
  
 
 


 

  
  


   








Δευτέρα 8 Αυγούστου 2011

Μήδεια : Μία γυναίκα που Σκέφτεται και Πράττει Πολλά !

'' Δώστε, ω παιδιά το δεξί χέρι, δώστε να το σφίξει η μάνα σας. Ω χέρι αγαπημένο, χείλη πολυαγαπημένα, σχήμα και πρόσωπο ευγενικών παιδιών .''
Πώς έφτασα ως εδώ δεν το γνωρίζω! Κοιτάω τα παιδιά μου ξέροντας ότι σε λίγο δεν θα υπάρχουν πια.  Σε λίγο εγώ ή ίδια με αυτό το δεξί χέρι θα τα σκοτώσω. Με το ίδιο χέρι  με το οποίο συνέτρεξα τον πατέρα τους . Με το ίδιο χέρι στο οποίο ο πατέρας τους μου ορκίστηκε αιώνια πίστη και αφοσίωση. Πώς έφτασα ως εδώ δεν το γνωρίζω! Κάθε τόσο επαναλαμβάνω αυτή την φράση μήπως ξεγελάσω τον εαυτό μου, μήπως και λησμονήσω τις αιτίες όλων μου των δεινών. Μάταια όμως όσα και να επιχείρησα. Μέσα μας κρύβεται η αλήθεια. Εμείς είμαστε η αλήθεια. Όσο περισσότερο προσπαθούμε να την καταχωνιάσουμε άλλο τόσο εκείνη ανέρχεται στην επιφάνεια. Μας καταδυναστεύει, μας έχει υποχείριά της, μας γεμίζει με ευθύνες και δεν φεύγει μέχρι να τις αναλάβουμε.
Σα να έγινε σήμερα θυμάμαι την ημέρα που έφυγα από την Κολχίδα μαζί με τον Ιάσονα. Τον ερωτευτήκα, τον βοήθησα, για εκείνον πρόδωσα πατέρα και σπίτι, θανάτωσα τον δικό μου αδελφό. Με πολλή προθυμία παρά γνώση χάλασα τον Πελία με τα χέρια των ίδιων των παιδιών του.  
Τώρα εδώ μόνη και από τους φίλους προδομένη κάθομαι και συλλογίζομαι το Γιατί ! Άλλοι προδίδουν και φονεύουν για τα χρήματα, άλλοι γιά την δόξα και άλλοι για τον έρωτα. Πολύ ορθά είπε ο Ιάσων ότι θεωρεί την Αφροδίτη μοναδικό σωτήρα στο αρμένισμά του. Αυτή με έκανε να τον ερωτευτώ, αυτή τον γλίτωσε, εγώ απλώς πλήρωσα το αντίτιμο της διαφυγής του.
Πολλοί ίσως να αναρωτιέστε πώς είναι δυνατόν μία γυναίκα να τα κάνει όλα αυτά γιά έναν άνδρα. Πώς μπορεί εκείνους που δεν έπρεπε να βλάψει να τους κάνει εχθρούς της για το χατίρι ενός έρωτα.
Αυτός όμως ήταν το Πάν για μένα. - Εγώ το ξέρω ! Ήταν ο συζυγός μου, μα τώρα αποδείχτηκε ο χειρότερος μέσα στους ανθρώπους. Το μόνο που επιθυμώ είναι η εκδίκηση, ο πόνος και ας χαθώ μετά, ας βουλιάξει το σπίτι, δεν με  Ενδιαφέρει ! Γνωρίζω ότι  θα αγνοήσετε τα λόγια μου και θα τα  θεωρήσετε φοβέρες του αέρα. Πριν όμως επαναπαυθείτε  στα στεγανά της ασφάλειας σας, εγώ η Μήδεια σας βεβαιώνω ότι μπορεί η γυναίκα από την φύση της να φοβάται, να δειλιάζει μα αν η αδικία γίνει στον γάμο της τότε μπορεί να μεταμορφωθεί στην πιο φόνισσα ψυχή.
Στέκομαι ένα βήμα πριν από το έργο μου και δεν ξέρω ποιό προσωπείο να φορέσω. Αυτό της ερωτευμένης γυναίκας, αυτό της κόρης του Ήλιου, αυτό της μητέρας που αγαπάει τα παιδιά της, ή μήπως του ανθρώπου που γεννήθηκε πολύξερος και κατέχει την γνώση ; Θα τα φορέσω όλα γιατί όλα αυτά είμαι Εγώ. Ήδη από το όνομά μου διαφαίνεται το ήθος και η συμπεριφορά μου . Είμαι μία γυναίκα που  μήδεται (σκέφτεται) πολλά . Έτσι πλάστηκα, έτσι το θέλησε ο δημιουργός μου και εγώ υπέκυψα σε αυτόν.
Παράξενο που είναι ! Εγώ μία γυναίκα και δή Βάρβαρη να μιλώ σε εσάς για όρκους, για ανταποδοτική δικαιοσύνη, για κώδικα τιμής και για τις συνθήκες διαβίωσης των γυναικών στην Ελλάδα. Ας πούμε και ας δεχτούμε όλοι ότι είναι ένα σπουδαίο εύρημα και μία ασφαλιστική δικλείδα του έμπνευστή μου, αλλιώς δε θα ήταν δυνατό να με ακούγατε να διαλαλώ τα πάθη του θηλυκού γένους και  ότι ''κάλλιο θα είχα τρείς φορές να σταθώ πλάι στην ασπίδα παρά μία μονάχα να γεννήσω''. Αυτό είναι το μόνο ειλικρινές. Πάντα στην ζωή μας έχουμε έναν κύριο, πρώτα τον πατέρα μας και στη συνέχεια τον σύζυγό μας. Όλη η ζωή μας μία Γενική Κτητική . Στην αρχή μαθαίνουμε να ζούμε με αυτή , αργότερα την αποδεχόμαστε και στο τέλος γίνεται αναπόσπαστο κομμάτι μας. Μερικές φορές όμως όταν η αδικία γίνεται αφόρητη, απορρίπτουμε τον προορισμό μάς και εξεγειρόμαστε με οποιοδήποτε τίμημα .
Εμπρός  ! Τα λόγια περισσεύουν. Καθυστερούμε και ο χρόνος φεύγει. Ήρθε η ώρα της δράσης. Το μυαλό εξουσιάζουν οι εικόνες των παιδιών μου, τα βλέπω να παίζουν ανέμελα, να γελούν. Τα αγαπάω δεν μπορώ να το πράξω.  Οι εχθροί μου όμως δεν με αφήνουν να ησυχάσω , τους φαντάζομαι να γελούν μαζί μου . Τί από τα δύο να διάλεξω την αγάπη ή την περηφάνια ; Αχ αυτός ο έρωτας χαμός για τους ανθρώπους!
Όλα τελείωσαν και τα γεγονότα πήραν τον δρόμο τους. Μία απόφαση και οι όροι αντιστράφηκαν. Έτσι απλά! Η Αργώ μας έσωσε, η Αργώ μας έφερε εδώ και μας αφάνισε. Ίσως οι καταστάσεις να ήταν διαφορερικές αν δεν ερχόσουν ποτέ στην Κολχίδα. Ίσως. Κανείς δεν ξέρει το τέλος του μέχρι να το δεί και να πεί έτσι έπρεπε να γίνει .
Σε παρατηρώ  από το άρμα είσαι έρημος και προδομένος.  Νιώθεις όπως ένιωσα, δεν έχεις κανένα , είσαι αβοήθητος, Σε εκδικήθηκα θυσιάζοντας ότι πολύτιμο είχα και είχες. Δεν είσαι σε θέση να εκτελέσεις τα σχέδια σου , δεν έχεις ισχύ, δεν έχεις απογόνους να συνεχίσουν τον οίκο σου, δεν έχεις γυναίκα να σου γεννήσει άλλους. Την σκότωσα πριν από αυτά μαζί με τον πατέρα της.  Σε Μηδένισα. Με πλήγωσες και σε πλήγωσα . Τώρα είμαστε και οι δυό ένα τίποτα, τα πάντα ένα τίποτα. Μία πνοή του ανέμου που πέρασε και εχαθή.  Ποιός έχει την ευθύνη ; Εγώ ; Εσύ ; ή  Ο  Παντεπόπτης Δίας που το αναπάντεχο έκανε πραγματικό ;
Πριν απαντήσετε κρατήστε στον νού σας ότι οι ποιητές γράφουν κατά το εικός ή το αναγκαίον για να γίνουμε και εμείς στις επόμενες γενιές τραγούδι Δοξασμένο:  
                             
                                          '' Έρωτα εσύ με περισσή όταν λαβώνεις δύναμη
                                           Μηδ΄όνομα καλό από σε  μηδ΄αρετή μπορεί να Βγεί . 
                                           Μα μετρημένα αν πορευτεί η Κύπριδα
                                           Άλλη σαν αυτή θεά δεν έχει Νοστιμιά !''









                                                                            
  
                                                                                 
                  









Δευτέρα 1 Αυγούστου 2011

'' Η Μοναξιά τηs Αντιγόνης ''

Κατηφορίζω τη Βασιλίσσης Σοφίας αφήνοντας πίσω το Μουσείο Κυκλαδικής Τέχνης. Τί έκθεση και αυτή ! Ομολογώ πως δεν περίμενα να με εντυπωσιάσει τόσο. '' Πνοή στην Πέτρα '' και η Βάσω Κατράκη επιβεβαιώνει με τον καλύτερο τρόπο τον τίτλο. Μέσα από τα έργα της δίνει ζωή στον Ψαμμίτη λίθο και μέσα από το Άσπρο και το Μαύρο γινόμαστε μάρτυρες πανανθρώπινων και διαχρονικών αξιών, όπως αυτές αποτυπώνονται στους χαρακτικούς της πίνακες.
Σκεπτόμενη λοιπόν, τα έργα της έκθεσης μπαίνω στο μετρό, είναι ώρα αιχμής και έχει πολύ κόσμο. Οι περισσότεροι είναι άνθρωποι μόνοι, στριμωγμένοι ο ένας πλάι στον άλλον, που περιμένουν τον επόμενο συρμό. Η εικόνα αυτή μου δίνει το εφαλτήριο να θυμηθώ μία άλλη εικόνα και συγκεκριμένα έναν πίνακα, που μόλις πριν από μία ώρα διαπίστωσα την ύπαρξή του , τη '' Μοναξιά της Αντιγόνης ''. Όταν πρωτοείδα αυτό το έκθεμα το θαύμασα για την λιτότητα της έκφρασής του, για την γυναικεία μορφή, η οποία ενσαρκώνει την Προσωποποιημένη Μοναξιά. Όταν όμως επεξεργάστηκα εναργέστερα τον τίτλο συνειδητοποίησα ότι δεν πρόκειται για μία οποιαδήποτε γυναίκα αλλά για την Αντιγόνη. Την Αντιγόνη, την ηρωίδα του Σοφοκλή στην ομώνυμη τραγωδία του. Τον ισχυρισμό μου επαλήθευσε ο επόμενος πίνακας, ο οποίος τιτλοφορείτο ως '' Το Χρέος της Αντιγόνης '' .
Πάντοτε με απασχολούσε το πώς ένας σύγχρονος καλλιτέχνης μπορεί να αντιληφθεί τα δείγματα του αρχαίου ελληνικού πολιτισμού και ειδικότερα το αρχαίο δράμα. Νομίζω ότι σε αυτόν τον προβληματισμό κομβικό σημείο αναφοράς θα αποτελεί η χαράκτρια Βάσω Κατράκη. Πράγματι, δεν θα ήταν δυνατόν να αποδώσει πιστότερα το είδος της τραγωδίας που ο Σοφοκλής συνέθεσε και  η οποία ονοματίζεται από την Jacqueline de Romilly ''Τραγωδία του Μοναχικού ήρωα''.
Ο Σοφοκλής παρουσιάζει τους ήρωές του, τα κύρια πρόσωπα του δράματος σε ένα υψηλότερο επίπεδο, το οποίο μας δίνει την δυνατότητα να εξακριβώσουμε την διαφορετικότητα και το ιδιότυπο της ιδιοσυγκρασίας των χαρακτήρων, στοιχεία που οδηγούν στην αντίθεση, την περιθωριοποίηση και τέλος στη μοναξιά. Τα πρόσωπα αυτά πρεσβεύουν αξίες και στάσεις ζωής κοινώς αποδεκτές, δύσκολα όμως εφαρμόσιμες. Γιά τον λόγο αυτόν νιώθουν ότι δεν τους καταλαβαίνει κανείς, αισθάνονται απομονωμένοι, αδικημένοι και έτσι την πιό κρίσιμη στιγμή αποφασίζουν να πορευτούν ολομόναχοι, προκειμένου να επιτύχουν τον σκοπό τους.
Τις σκέψεις μου διακόπτει ο συρμός που έρχεται. Προσπαθώ να βρώ μία θέση κοντά στην πόρτα γιά να βγώ εύκολα, σε τρείς στάσεις θα κατέβω. Μα τί έλεγα ; Α, ναι! για την μοναχική πορεία των Σοφόκλειων Ηρώων. Συλλογιζόμενη τα παραπάνω παρατηρώ τους ανθρώπους γύρω μου. Στο νού μου έρχονται όλες αυτές οι τραγικές φιγούρες. Μπροστά μου κάθεται η Αντιγόνη, παραβαίνοντας τις διαταγές του Κρέοντα και υπερασπιζόμενη το άγραφο δίκαιο και τα δικά της πιστεύω έθαψε τον αδελφό της,  Πολυνείκη. Τώρα περιμένει καρτερικά τον θάνατό της. Δίπλα σε αυτήν ο τυφλωμένος Οιδίπους  παρακαλεί για την εξορία του. Σε όλη του την ζωή έψαχνε να βρεί την αλήθεια . Κατάφερε να λύσει το αίνιγμα της Σφίγγας, κατάφερε να εντοπίσει τον αίτιο του μιάσματος της Θήβας, τώρα πιά δεν χρειάζεται την όρασή του. Όταν την είχε δεν ήταν σε θέση να δεί , τώρα στο σκοτάδι αντικρίζει την αλήθεια, έρχεται αντιμέτωπος μαζί της και την αποδέχεται.''  Έπαθα δεν έπραξα '' δηλώνει και αναχωρεί.
Στο απέναντι κάθισμα η ερωτευμένη Δηιάνειρα κρατάει στα χέρια της το ποτισμένο με ερωτικό φίλτρο μάλλινο ύφασμα.  Θα το προσφέρει στον άντρα της, Ηρακλή για να μείνει για πάντα μαζί της. Το ''για πάντα'' δεν θα έρθει ποτέ, το ερωτικό φίλτρο είναι δηλητήριο και εκείνη αμίλητη θα αυτοκτονήσει στο νυφικό της κρεβάτι. Ανοίγει η πόρτα και εισέρχεται ο Αίας . Δεν μπόρεσε ποτέ να αποδεχτεί τη νέα τάξη πραγμάτων, έμεινε πιστός στον παλαιό αριστοκρατικό κώδικα τιμής. Τώρα πια ανήκει και αυτός στην Αιωνιότητα. Στη μέση του βαγονιού ο Φιλοκτήτης που μετά βίας μπορεί να σταθεί όρθιος, διερωτάται αν θα πρέπει ή όχι να δώσει το τόξο του Ηρακλή στον Νεοπτόλεμο. Να τον εμπιστευθεί ; Είναι νωρίς ακόμη και ο από μηχανής θεός θα αργήσει να έρθει. Ο διπλανός του, ο γερασμένος πια Οιδίπους ετοιμάζεται να κατέβει. Ύστερα από τόσα χρόνια εξορίας με μόνο συμπαραστάτη τη κόρη του, Αντιγόνη εξιλεώνεται και καθαίρεται στα μάτια θεών και ανθρώπων. Μαζί του θα κατέβω και εγώ, πρέπει να προλάβω την ανταπόκριση.
Κάπου ανάμεσα στο πλήθος ξεχωρίζω την Ηλέκτρα θρηνεί και διαμαρτύρεται για την ισχύουσα κατάσταση του οίκου της , πρεσβεύοντας αναλλοίωτες ηθικές αξίες, επαναστατεί. Πριν λίγο έμαθε για τον θάνατο του αδελφού της, Ορέστη. Τη βλέπω, είναι πρόθυμη να πράξει ανεξαρτήτως αποτελέσματος. Θέλω να μάθω τί θα γίνει όμως δεν θα την ακολουθήσω, θα περιμένω τον δικό μου προορισμό  άλλωστε ΄΄ το ξέρω πως ο καθένας μονάχος πορεύεται στον έρωτα, μονάχος στην δόξα και στο θάνατο. Το ξέρω. Το δοκίμασα. Δεν Ωφελεί. Άφησέ με να έρθω μαζί σου ; !