Σάββατο 13 Αυγούστου 2011

Συνομιλώντας με τον Ηρόδοτο τον 21ον Αιώνα

'' Σε σκοτεινές εποχές θα τραγουδάμε ακόμα ;
  Ναι, θα τραγουδάμε για τις σκοτεινές εποχές ! ''

 Κάθε βήμα αντιστοιχεί σε μία σκέψη, κάθε σκέψη σε ένα γεγονός, κάθε γεγονός σε έναν άνθρωπο. Τα βήματά μου με έφεραν μπροστά σε εκείνον. Κάθεται μόνος σε ένα παγκάκι, στα χέρια του κρατάει το Ημερόλογιο Καταστρώματος Β΄ του Σεφέρη. Μπορεί να έχουν μεσολαβήσει αιώνες αλλά η απόσταση που μας χωρίζει είναι μηδαμινή !  Αντιλαμβάνεται την παρουσία μου, αφήνει το βιβλίο και λέει : '' Λίγες οι νύχτες με φεγγάρι που μ'άρεσαν ''. Χαμογελάω και τον πλησιάζω περισσότερο:

-  Ελπίζω να μην  άργησα. 
- Αναρωτιέσαι αν άργησες ! Για μένα ο χρόνος δεν ισχύει, δεν υπάρχει αργά ή νωρίς. Οι δείχτες του ρολογιού έχουν σταματήσει. Σημασία έχει αν για σένα άργησες. 
- Νομίζω ότι ο καιρός είναι ο κατάλληλος. 
- Ακούω λοιπόν. 
- Τί είναι Ιστορία ; 
- Ενδιαφέρουσα ερώτηση ! Τί είναι Ιστορία ! Θα σου απαντήσω έχοντας ως βάση τα δικά μου κριτήρια, τα πολιτικά και κοινωνικά συμφραζόμενα της εποχής στην οποία εγώ έζησα. Σας παρατηρώ από μικρά παιδιά να προσπαθείτε να αποστηθίσετε χρονολογίες, ιστορικά γεγονότα και ονόματα σπουδαίων προσωπικοτήτων. Κοπιάζετε να τα μάθετε για να τα ξεχάσετε με τόση ευκολία. Για μένα αυτό δεν είναι Ιστορίη. Ξεγελάτε τους εαυτούς σας με ένα πρόχειρο αποτέλεσμα. Αυτό δεν είναι έρευνα ,δεν είναι γνώση. Γνώση είναι να είσαι ο ίδιος παρών στα διαδραματιζόμενα και αν αυτό δεν είναι εφικτό, γνώση είναι να εξακριβώνεις και να ελέγχεις τις πηγές που έχεις στην διάθεσή σου. Μόνο με αυτόν τον τρόπο είναι δυνατόν να βρείς τις αιτίες και να γίνεις μέτοχος στην αλήθεια που δεν μπορεί να λησμονηθεί. 
- Και οι αιτίες σε ποιόν καταλογίζονται ; 
- Στους ανθρώπους βέβαια. Πίσω από κάθε συμβάν κρύβεται η ενέργεια ενός προσώπου. Η Ιστορία γράφεται από τις πράξεις και τα κίνητρα των ατόμων,  γράφεται και διαβάζεται εκ των υστέρων .
- Εκ των υστέρων ; 
- Ναι. Έργο μας είναι να παρατηρούμε την ζωή όσο και αν σου φαίνεται παράδοξο. Παρατηρούμε και καταλήγουμε σε ευλογοφανή συμπεράσματα. Προσέχουμε τις κινήσεις των ανθρώπων και ειδικότερα τις κινήσεις εκείνων που έχουν εξουσία. Αν το δοκιμάσεις και εσύ θα δείς και θα κατανοήσεις την πορεία όλων των πόλεων, την άνοδο και την πτώση τους. Θα συνειδητοποιήσεις πως μία δράση ή ακόμη και σκέψη ενός ηγέτη έχει την ικανότητα να επηρεάσει τους πολίτες στο σύνολο τους. 
- Έχουν θέση οι νουβέλες και τα ανέκδοτα σ΄ αυτήν την παρατήρηση ; 
- '' Κι α σου μιλώ με παραμύθια και παραβολές είναι γιατί τ΄ακούς γλυκότερα,κι η φρίκη δεν κουβεντιάζεται γιατί είναι ζωντανή, γιατί είναι αμίλητη και προχωράει, στάζει τη μέρα, στάζει στον ύπνο μνησιπήμων πόνος. '' γράφει ο ποιητής. Πέρα από αυτό, οι νουβέλες και τα ανέκδοτα είναι ένα αφηγηματικό μέσο για να συνδέσω το παρόν με το παρελθόν. Μέσα από αυτά  διαφαίνονται ποιοί είναι οι δράστες, ποιά τα θύματα και ποιοί τελικά οι αποδέκτες της Ουράνιας οργής. Το μέλλον έχει ήδη προδιαγραφεί από τις παρελθούσες καταστάσεις .
- Και οι παρεκβάσεις έχουν θέση ; 
- Προέρχομαι από γενιά λαογράφων και γεωγράφων. Τώρα ανακαλύπτουμε τον τότε γνωστό μας κόσμο. Επιχειρούμε να διαχωρίσουμε τις μυθολογικές εκδοχές και να βρούμε το πραγματικό σημείο της εκάστοτε διήγησης. Οδηγός μας σε αυτό το εγχείρημα είναι εν μέρει ο Όμηρος . Για να το επιτύχουμε όμως, οφείλουμε να επισκεπτόμαστε πολλές περιοχές, να συγκρίνουμε τις αλλότριες προς εμάς γλώσσες, θρησκευτικές συνήθειες και συμπεριφορές. Στο έργο μου όπως είδες καταγράφονται τα ήθη και οι νοοτροπίες τόσων λαών προκειμένου να καταλάβουμε τον τρόπο με τον οποίο δρούν και αποφασίζουν. Μέσα από τη σύγκριση φωτίζεται η διαφορετικότητα και μέσα από την διαφορετικότητα γινόμαστε συνειδότες των δικών μας πεποιθήσεων . 
- Και ποιός ο Ρόλος των θεών ; 
- Οι θεοί αντιπροσωπεύουν τον μηχανισμό με τον οποίο οι άνθρωποι αντιλαμβάνονται τον κόσμο και τον προορισμό τους σε αυτόν. Στο πρώτο μου βιβλίο σύμφωνα με τον χωρισμό των Αλεξανδρινών μελετητών, αναφέρω ότι το θείον είναι φθονερόν και ταραχώδες. Με αυτήν την φράση δεν υποστηρίζω ότι η θεότητα είναι ζηλότυπη και φθονεί τον θνητό. Κάθε άλλο. Εμείς οι ίδιοι της έχουμε αποδώσει αυτον τον χαρακτηρισμό και την ιδιότητα. Στην προσπάθεια μας να ερμηνεύσουμε τις ανατροπές της τύχης ανακαλύπτουμε πίσω από κάθε απροσδόκητο, το χέρι κάποιου θεού, την παρέμβαση μίας ανώτερης θε'ι'κής δύναμης, η οποία υπερέχει της θνητής μας όρασης. Αισθανόμαστε ασφαλείς και ενοχικοί ταυτόχρονα με την προοπτική ότι ανήκουμε σε ένα ευρύτερο νομοτελειακό σχέδιο. Ζώντας σε αυτό δεχόμαστε την τιμωρία ακόμη και μέσα από τους απογόνους  και περιμένουμε να ονομαστούμε ευτυχείς μονάχα όταν δούμε το τέλος του βίου .
-  Αναλύεις την Ιστορία με ορολογία τραγωδίας ;
- Αν εννοείς ότι εκφράζω τις αντιλήψεις των περισσότερων ανθρώπων, τους φόβους τους και το απρόσμενο της μοίρας, τότε ναι, ομοιάζω και εγώ με τους τραγικούς. Ζούμε περίπου στην ίδια εποχή , ερχόμαστε αντιμέτωποι με όμοιους προβληματισμούς , το μόνο που αλλάζει είναι το πρίσμα της οπτικής και ο σκοπός της συγγραφής.   Όμως αρκετά για απόψε !  Πρέπει να επιστρέψω !
- Φεύγεις ; 
'' Λίγες οι νύχτες με φεγγάρι που μ΄ αρέσουν  '' είπε και έφυγε. Έμεινα πίσω να σκέφτομαι τα όσα λέχθηκαν  .

'' Τίποτα δεν τελείωσε ... Τίποτα δεν τελειώνει ...... Ξαναγυρίζω σε μία ιστορία που άφησα να γλιστράει στο παρελθόν ... να χάνει σε διαύγεια από τη σκόνη του χρόνου...... κι έπειτα αλλά απρόσμενα...... κάποια στιγμή επιστρέφει ..... σαν Όνειρο ....
Στη Σκόνη του Χρόνου που πέφτει πάνω σ' όλα ....  Μικρά και Μεγάλα ! ''    
  
 
 


 

  
  


   








2 σχόλια:

  1. Πολύ ενδιαφέρουσα η συζήτησή σου με τον "Παπού της Ιστορίας" :-)
    Το όλο σκηνικό μού θύμισε το ποίημα του Διονύσιου Σολωμού "Σκιά του Ομήρου":

    "'Ελαμπε αχνά το φεγγαράκι, ειρήνη
    όλην, όλην την φύση ακινητούσε,
    και μέσα από την έρημη την κλίνη
    τ' αηδόνι τα παράπονα αρχινούσε,
    τριγύρω γύρω η νυκτική γαλήνη
    τη γλυκύτατη κλάψα ηχολογούσε.
    Απάντεχα βαθύς ύπνος με πιάνει,
    κι ομπροστά μου ένας γέροντας μου εφάνη.

    Στο ακρογιάλι αναπαύοταν ο γέρος
    στα παλιά τα ρούχα του, σχισμένα,
    εκινούσε το φύσημα του αέρος
    τα αριά μαλλιά του, όλ' ασπρισμένα,
    και αυτός στο πολύαστρο του αιθέρος
    τα μάτια εστριφογύριζε σβησμένα.
    Αγάλι αγάλι ασηκώθη από χάμου
    και, ωσάν νά 'χε το φως του, ήλθε κοντά μου."

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  2. Ομολογώ ότι δεν θυμόμουν την ύπαρξη του συγκεκριμένου ποιήματος. Εύστοχη όμως η παρατήρησή σας! Μέσα από το κείμενο του Ηροδότου και γενικότερα μέσα από το ιστολόγιο επιθυμώ να δείξω ότι η σχέση μας με την αρχαία ελληνική γλώσσα και γραμματεία είναι ζωντανή και είναι μία σχέση ατέρμονου διαλόγου .

    ΑπάντησηΔιαγραφή